prof. dr hab. Kamila Budrowska
Profesor zwyczajny na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu w Białymstoku; kierownik Katedry Badań Porównawczych i Edytorstwa (wcześniej: Katedry Badań Filologicznych nad Cenzurą PRL i Edytorstwa oraz Ośrodka Badań Filologicznych nad Cenzurą PRL). Zainteresowania naukowe: cenzura wobec literatury pięknej w latach 1945- 1989, edytorstwo naukowe, inedita zatrzymane przez cenzurę, literatura kobieca.
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
W 1994 r. z wyróżnieniem ukończyła studia na kierunku „Filologia polska” w ówczesnej Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku, pisząc pracę magisterską pod kierunkiem prof. dr hab. Jolanty Brach-Czainy. Stopień doktora nauk humanistycznych uzyskała w 2000 r. na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu na podstawie dysertacji Obraz kobiety w prozie polskiej po roku 1989, napisanej pod kierunkiem prof. dr hab. Krystyny Jakowskiej. Stopień doktora habilitowanego z dziedziny literaturoznawstwa uzyskała w 2010 r. w Instytucie Badań Literackich PAN. W 2015 r. na wniosek Rady Naukowej Instytutu Badań Literackich PAN otrzymała tytuł profesora nauk humanistycznych.
Jest autorką książek: Kobieta i stereotypy. Obraz kobiety w prozie polskiej po roku 1989 (2000); Literatura i pisarze wobec cenzury PRL. 1948-1958 (2009); Zatrzymane przez cenzurę. Inedita z połowy wieku XX (2013); Studia i szkice o cenzurze w Polsce Ludowej latach 40. i 50. XX wieku (2014), Writers, Literature and Censorship in Poland. 1948 – 1958, tł. P. Vickers (2020) i autorką ponad 80 artykułów w czasopismach literaturoznawczych i książkach zbiorowych, redaktorem kilku monografii zbiorowych oraz redaktorem naukowym dwóch serii wydawniczych: Badania Filologiczne nad Cenzurą PRL oraz Cenzura w PRL. Archiwalia.
Uczestniczyła w stażach naukowych w kraju i za granicą. W 2001 r. odbyła roczny staż naukowy w Instytucie Badań Literackich PAN pod kierownictwem prof. dr hab. Janusza Maciejewskiego z zakresu edytorstwa i tekstologii dzieła literackiego. W 2003 r. uzyskała krajowe stypendium wyjazdowe przyznane przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej, którego opiekunem naukowym była prof. dr hab. Alina Brodzka-Wald. W ramach programu Erasmus wyjeżdżała w 2012 r. na Łotwę, na zaproszenie Centre for Russian Central East European Studies w 2014 r. – do Wielkiej Brytanii (Uniwersytet w Glasgow), na zaproszenie Uniwersytetu Pazmany w Budapeszcie w 2015 r. na Węgry, a w ramach programu Erasmus+ przebywała w Bułgarii, na Uniwersytet Cyryla i Metodego w Tyrnowie Wielkim (2016), na Łotwie, na Uniwersytecie Dyneburskim (2018) oraz na Litwie, na Uniwersytecie Pedagogicznym w Wilnie (2019).
Uczestniczyła w kilku projektach badawczych, w tym dwa razy jako kierownik projektu. W okresie 2006-2009 prowadziła grant nr H 01C 018 3: Zapis na tekst. Pisarze wobec cenzury PRL przyznany przez Ministerstwo Nauki i Cyfryzacji, a w okresie 01. 02. 2012 -31.01.2017 – grant nr 11 H 11 00528: Cenzura wobec literatury polskiej w latach 1945 – 1989, przyznany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”. W 2017 r. otrzymała grant przyznany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w module „Uniwersalia. 2.1.” na angielskojęzyczną edycję książki Literatura i pisarze wobec cenzury PRL. 1948 - 1958 (2017-2019; projekt zrealizowany).
Uczestniczyła w ponad 30 konferencjach krajowych i zagranicznych, wypromowała 20 prac licencjackich, 20 prac magisterskich, 2 prace doktorskie.
Jest członkiem kilku Towarzystw, rad i zespołów badawczych, m. in.: Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza, Komisji Edytorskiej przy TLiAM, członkiem kolegium recenzenckiego czasopism: „Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej”, „Białostockie Teki Historyczne”, „Sztuka Edycji. Studia tekstologiczne i edytorskie”, członkiem zespołu realizującego Centralny Projekt Badawczy IPN "Władze PRL wobec środowisk twórczych, dziennikarskich i naukowych", recenzentem prac zbiorowych i monografii, recenzentem w przewodach doktorskich, habilitacyjnych, w postępowaniu o przyznanie tytułu profesora oraz tytułu doktoratu honoris causa. Za swą działalność naukową kilkakrotnie nagradzana przez Rektora Uniwersytetu w Białymstoku, w tym w 2016 r. – Nagrodą Naukową I stopnia.
W 2017 r. została powołana przez European Research Council na recenzenta grantów unijnych w panelu SH5 – Culture and Culture Production, natomiast w 2018 r. - powołana przez MNiSW na członka interdyscyplinarnego zespołu eksperckiego oceniającego wnioski w programie „Wsparcie dla czasopism”. W 2018 r. kierowała pracami zespołu projektowego przygotowującego wydziałowy wniosek grantowy z ministerialnego programu „Regionalna Inicjatywa Doskonałości”; tytuł projektu: „Doskonalenie obszaru nauk humanistycznych na Uniwersytecie w Białymstoku poprzez umiędzynarodowienie i lepsze wykorzystanie potencjału regionu”, przyznana kwota 8 791 222 zł, okres realizacji 1.01.2019 - 31.12.2022. W 2019 r. otrzymała w ramach projektu RID finansowanie stażu naukowego na Columbia University w Nowym Jorku (USA). Temat stażu: Censorship in the former communism countries związany był z prowadzeniem badań porównawczych nad cenzurą w byłych krajach komunistycznych w Europie Środkowo- Wschodniej. 3-miesięczny staż został zrealizowany i zakończony w semestrze zimowym roku akademickiego 2019/2020 (okres pobytu 1.09.2019-1.12.2019).
Publikacje:
- monografie:
Kobieta i stereotypy. Obraz kobiety w prozie polskiej po roku 1989, Białystok 2000.
Literatura i pisarze wobec cenzury PRL. 1948-1958, Białystok 2009.
Zatrzymane przez cenzurę. Inedita z połowy wieku XX, Warszawa 2013.
Studia i szkice o cenzurze w Polsce Ludowej w latach 40. i 50. XX wieku, Białystok 2014.
Writers, Literature and Censorship in Poland. 1948 – 1958, tł. P. Vickers, Berlin, Wyd. Peter Lang, 2020.
- artykuły (wybór):
Kobieta w procesie literackiego komunikowania. Rozważania teoretycznoliterackie i nie tylko, w: „Teksty Drugie”, 2004, nr 1/ 2, s. 283-290.
O nieznanym etapie wydawniczych losów „Bram raju” Jerzego Andrzejewskiego w:„Pamiętnik Literacki” 2006, z. 2, s. 227 –231.
Proza polska po rosyjsku, w: „Teksty Drugie” 2006, nr 3, s. 90-98.
„Tekst kanoniczny”, „intencja twórcza” i inne kłopoty. Z zagadnień terminologicznych tekstologii i edytorstwa naukowego, w: „Pamiętnik Literacki”, 2006, z. 3, s. 109-121.
„Wywiad i atomy”. O niepublikowanym zbiorze opowiadań Stanisława Lema, w: „Pamiętnik Literacki” 2008, z. 2, s. 191 – 198.
Mityzacja wizerunku kobiety w prozie Jerzego Andrzejewskiego, w: Beatrycze i inne. Mity kobiet w literaturze i kulturze, red. G. Borkowska, L. Wiśniewska, Gdańsk 2010, s. 66- 76.
Perspektywy edytorskie wynikające z penetracji archiwów cenzury (1948-1958), w: „Teksty Drugie” 2011, nr 5, s. 112-121.
„Do wyższych ja rzeczy urodzon...” Nieznany dramat przypisany Zofii Kossak, w: Lancetem, a nie maczugą. Cenzura wobec literatury i jej twórców w latach 1945 – 1965, red. K. Budrowska, M. Woźniak – Łabieniec, Warszawa 2012, s. 57-92
Cenzura, tabu i wstyd. Cenzura obyczajowa w PRL- u (1948-1958), w: „Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej”, 2012, s. 229-244.
Konkursy literackie organizowane przez Ministerstwo Kultury i Sztuki w latach 1949 – 1950, w: „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2013, nr 1, s. 7-18
O niestosownych zastosowaniach literatury w cenzorskich materiałach instruktażowych, w: „Litteraria Copernicana”, 2013, nr 2 (12), s. 9-17
Portret rodziny we wczesnych wierszach (publikowanych i niepublikowanych) Mieczysławy Buczkówny, w: „Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej” 2013, s. 250-265.
Inedita związane z tematyką II wojny światowej i Zagłady. „Bal Barbarzyńców (Faszyści)” Alfrega Degala w: Literatura w granicach prawa (XIX – XX w.), red. K. Budrowska, E. Dąbrowicz, M. Lul, Warszawa 2013, s. 187-200.
Nieznane archiwum wydawnictwa „Gebethner i Wolff”, czyli o pożytkach z przeglądania „Przewodnika polonisty”, w: „Pamiętnik Literacki” 2014, z. 4., s. 151-167.
The censored past. GUKPPiW and a picture of Polish history in the 1948-1958 literature, w: "Wschodni Rocznik Humanistyczny" 2014, t. X, s. 31-40.
Cenzurowanie tematyki rosyjskiej w literaturze pięknej w Polsce w latach 1948-1960. Rekonesans archiwalny, w: „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2014, t. X, s. 91-101.
O zapomnianych wierszach Juliana Kawalca z 1947 roku, w: „Teksty Drugie” 2015, nr 4, s. 402 – 410.
Cenzorka jako kobieta czytająca w latach czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku, W: Czytanie… kobieta, biblioteka, lektura, red. A. Zawiszewska, A. Galant, Szczecin 2015, s. 575 – 592.
Autsajderzy literatury: Kornel Makuszyński i Władysław Umiński, w: „Wschodni Rocznik Humanistyczny”, 2015, t. XII, s. 305-316.
Popiełuszko. O najtrudniejszym cenzorskim zadaniu roku 1984, w: 1984. Literatura i kultura schyłkowego PRL-u, red. K. Budrowska, W. Gardocki, E. Jurkowska, Warszawa 2015, s. 301-315.
„Dzieła” Henryka Sienkiewicza w dokumentach Głównego Urzędu Kontroli Prasy Publikacji i Widowisk (1948 – 1954), wybór, opracowanie naukowe i wstęp K. Budrowska, K. Kościewicz, opracowanie redakcyjne M. Budnik. W. Gardocki, ISBN 978-83-64081-34-7, Białystok 2016.
Cenzura wobec pierwszych wystąpień pokolenia „Współczesności” (1956 – 1960), w: Pokolenie „Współczesności”. Twórcy. Dzieła. Znaczenie, red. Z. Kopeć, J. Galant, A. Czyżak, E. Chodakowska, Poznań 2016, s. 89 – 100.
Cenzurowanie tekstów piosenek rockowych w pierwszej połowie lat osiemdziesiątych XX w. rekonesans badawczy, w: W kręgu kultury PRL. Muzyka. Konteksty, red. K. Bittner, D. Skotarczyk, Poznań 2016, s.
Wykluczanie Nałkowskiej. Cenzura wobec Zofii Nałkowskiej w latach 1945 - 1954, w: praca zbiorowa, Osaczeni – napiętnowani. Szkice o twórcach w PRL, red. S. Ligarski Warszawa 2017, s. 31 – 42.
Protokół z narady Wojewódzkich Kierowników Referatów i Referentów Widowiskowych odbytej w Głównych Urzędzie Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w dniach 7,8 i 9 lutego 1949 r. , wybór, wstęp i oprac. K. Budrowska, w: Dramat i teatr w dokumentach GUKPPiW, red. K. Budrowska, M. Budnik, K. Kościewicz, Białystok 2017, s 21 – 90.
Censoring the Russian themes in the literature in Poland in the years 1948 – 1960. Archival reconnaissance, w: „Studia Wschodniosłowiańskie”, t. XVII, 2017, s. 293-304.
Censorship in the erotic themes in literary fiction in Poland in the years 1948 – 1958. A reviev of research, w: „Studia Philologica Universitatis Tarnovensis” (Wielkie Tyrnowo, Bułgaria) 2017, t. 36/1, s. 235 – 239.
O cenzurze, która nigdy nie odeszła. Teksty literackie przekształcone przez PRL-owską cenzurę we współczesnej przestrzeni publicznej. Spojrzenie edytora, w: Cenzuro wróć? Mechanizmy ograniczania wolności słowa w Polsce po roku 1990, red. Z. Romek, K. Kamińska – Chełminiak, Pułtusk – Warszawa, Wyd. UW, 2018, s. 125 – 135.
Badania filologiczne nad cenzurą PRL. Nowe perspektywy historii literatury polskiej, w: Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy – koncepcje – perspektywy, red. J. Tambor, Katowice, Wyd. UŚ, 2018, t. 1, s. 300 – 308.
Polska narodna republika. Dali i kak e wzmożna swobodna literatura w strana, liszena od swoboda?, tł. S. Bonowa-Dojczinowa, w: „Literaturen Westnik” 2019, nr 30, s. 19-20. [w jęz. bułgarskim].
Od marca do października. Cenzurowanie literatury pięknej przez GUKPPiW w latach 1953 -1956, w: Po Stalinie. 1953 -1956, red. S. Ligarski, M. Mazur, Warszawa, IPN, 2020 [w druku].
Cenzura wobec tematu II wojny światowej w literaturze polskiej w latach 1944–1990. Stan badań i perspektywy badawcze, w: „Teksty Drugie” 2020 [przyjęty do druku].
Cenzura wobec powojennej twórczości Leopolda Staffa. Przypadek „Wikliny”, w: „Teksty Drugie” 2020 [przyjęty do druku].
„Biuletyn Informacyjno – Instrukcyjny”. Wybór dokumentów GUKPPiW z 1955 r., wybór, opracowanie naukowe i wstęp K. Budrowska, M. Budnik, W. Gardocki, Białystok 2018.